Rotterdam heeft een rijke historie en die is uiteraard onuitputtelijk. Iedere dag opnieuw wordt het verleden aangevuld met tal van kleine feiten. Via beeld en tekst voegen zij iets toe aan onze gemeenschappelijke (contemporaine) geschiedenis. Journalisthistoricus Joris Boddaert beschrijft iedere zondag in deze rubriek een Rotterdamse foto. Meestal is het fotografisch beeld onbekend en van langer geleden.
Reacties: [email protected]

Onbekende dames

Afgelopen voorjaar verscheen bij Uitgeverij Diafragma het  prachtige fotoboek ‘Fotografisch atelier Van Dijk Rotterdam’. Het bevat 104 zwart-wit foto’s (formaat 22 x 22 cm). Aangezien de prints op mooi papier gedrukt zijn, is het een genoegen om een zeer gemêleerd inkijkje te hebben op een halve eeuw ‘Rotterdams leven’.

Beroepsfotograaf Francois Henri van Dijk (1888-1977) is een beetje vergeten fotograaf. Hij schoot tussen 1910 en 1960 vele duizenden foto’s. Hij werkte voornamelijk in opdracht. Hij fotografeerde fabrieken, scheepswerven, middenstanders, kerken en sportverenigingen. Verder verzorgde hij schoolfoto’s, reportages van bruiloften en recepties en ook fotowerk bij families aan huis.

Men kan spreken van gebruiksfotografie, en dat maakt zijn werk juist zo interessant. Hij documenteert het gewone, dagelijkse leven zonder opsmuk. Hij maakt niks mooier. Juist dat is de kracht van Henri van Dijk. Wij hebben het aan filmer, tentoonstellingmaker Joop de Jong (1953) te danken dat het boeiende werk van fotograaf Van Dijk thans wordt geopenbaard. Joop heeft zich gespecialiseerd in ‘Fotografie Rotterdam’. Hij brengt, in eigen beheer, genoemd boek uit.

In 2020 kwam Joop eveneens met een uitgave, met daarin zeldzaam werk van fotograaf Carl Emil Mögle. Die foto’s dateren uit de periode 1885-1910.  Eveneens een bijzondere collectie, met uniek fotomateriaal van onze stad anno 1900.

Ter zake. Op de foto zien wij tien dames, waarvan negen elk gezeten achter een oerdegelijke typemachine. Wij zien ook één man, dat is ongetwijfeld de chef van het stel. De foto dateert van 1947. Zoals de dame pal vooraan zit, in haar keurige blouse met witte kraag. Haar gezicht vertoont een zweem van trots. Zij heeft nog aardig wat te typen, gezien het forse vel papier dat in haar machine hangt. Het onderschrift van de foto vermeldt: ‘Bureau Politieke Recherche, Binnenweg’, met het jaartal van de foto. Oh jee, dat moet met de voorbije oorlog te maken hebben. Er werden toen duizenden rapporten opgesteld van vermeend foute Nederlanders. Er was driekwart eeuw geleden een continue ‘bijltjesdag’ gaande. In Den Haag liggen bij ‘Bijzondere Rechtspleging’ tienduizenden dossiers. Enfin, dat is weer een heel ander verhaal.